Problem badawczy:
Zidentyfikowanie i analiza instytucji tzw. zobowiązań masy upadłości jako jednego z kluczowych normatywnych czynników wpływających na poziom zaspokojenia wierzycieli w postępowaniu upadłościowym prowadzonym wobec przedsiębiorcy na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe („p.u.”).
Uzasadnienie podjęcia badań:
Zarysowany problem badawczy ma istotne znaczenie zarówno dla nauki prawa, jak i praktyki. Problematyka dot. zobowiązań masy upadłości, mimo że obecna już na gruncie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (wówczas jeszcze nie pod postacią definicji legalnej, ale jako pojęcie języka prawniczego), nie doczekała się pogłębionej i kompleksowej analizy w obszarze nauk prawnych.
W ramach prowadzonych badań analizie poddany zostanie charakter prawny instytucji tzw. zobowiązań masy upadłości, w tym kryteria kwalifikowania poszczególnych zobowiązań do grupy „kosztów postępowania upadłościowego” albo „innych zobowiązań masy upadłości”.
Badania empiryczne (metodą aktową) pozwolą na ustalenie, jakie kategorie zobowiązań kreują największe wydatki po stronie masy upadłości, a w konsekwencji wpływają na poziom zaspokojenia wierzycieli. Badania pozwolą również na ustalenie, nieregulowanie przez syndyka jakiego rodzaju zobowiązań jest główną przyczyną umorzeń postępowań upadłościowych. To zaś pozwoli na sformułowanie ewentualnych postulatów de lege ferenda (być może wynik badań doprowadzi do postawienia tezy o zasadności „przeniesienia” niektórych zobowiązań do jednej z kategorii wskazanych w art. 342 Prawa upadłościowego).
Główny cel naukowy:
Głównym celem naukowym projektu jest ustalenie znaczenia pojęcia tzw. zobowiązań masy upadłości. Jednym z ciekawszych problemów związanych z przedmiotem badań jest zagadnienie czasu powstania zobowiązania (przed lub po ogłoszeniu upadłości) jako determinanta zakwalifikowania danego zobowiązania do kategorii „wierzytelności masy” lub „wierzytelności upadłościowych” podlegających odpowiednio zaspokojeniu albo w trybie art. 343 p.u. albo w trybie art. 342 p.u. Wydaje się, że czas powstania zobowiązania nie powinien mieć wyłącznego znaczenia dla kwalifikacji prawnej danego zobowiązania, jednak hipoteza ta wymaga dopiero weryfikacji w toku badań.
Dzięki zastosowaniu metody empirycznej badania naukowe pozwolą na ustalenie, jaki wpływ na poziom zaspokojenia wierzycieli w postępowaniu upadłościowym ma zakres pojęcia zobowiązań masy upadłości. Wyniki badań aktowych będą miały m.in. na celu:
- ustalenie procentowego udziału kosztów postępowania upadłościowego w zobowiązaniach masy upadłości ogółem,
- ustalenie procentowego udziału poszczególnych pozycji kosztów i zobowiązań masy upadłości w zobowiązaniach masy upadłości ogółem,
- wyodrębnienie poszczególnych wydatków syndyka i próbę ich kategoryzacji,
- ustalenie relacji zaspokojonych zobowiązań masy upadłości do poziomu zaspokojenia wierzycieli upadłościowych,
- ustalenie przyczyn umorzeń postępowań upadłościowych.
Zastosowana metoda badawcze/metodyka:
Metoda dogmatycznoprawna posłuży odczytaniu normatywnego zakresu art. 230 p.u. W ramach badań wykorzystane zostaną powszechnie stosowane dyrektywy wykładni tekstu prawnego, uwzględniając aktualny dorobek orzecznictwa sądowego i literatury przedmiotu w tym zakresie. Analiza dogmatycznoprawna zostanie przeprowadzona także w ujęciu historycznoprawnym oraz prawnoporównawczym.
Metoda empiryczna pozwoli z kolei na zbadanie akt postępowań upadłościowych wszczętych wobec przedsiębiorców na podstawie wniosków o ogłoszenie upadłości złożonych po 31 grudnia 2015 r. Analizie zostaną poddane akta wszystkich zakończonych i umorzonych postępowań upadłościowych prowadzonych wobec przedsiębiorców. Przedmiotem analizy będą sprawozdana rachunkowe i sprawozdania ostateczne syndyka oraz postanowienia o umorzeniu postępowań upadłościowych.
Zespół:
Doktorant Bartosz Sierakowski, e-mail: bartosz.sierakowski@zimmerman.com.pl
pod kierunkiem dr hab. Anny Hrycaj, prof. UŁa
Efekty realizowanych zadań badawczych:
- artykuł naukowy: Hrycaj A., Sierakowski B., Zagadnienie kosztów postępowania upadłościowego i innych zobowiązań masy upadłości, „Doradca restrukturyzacyjny” 2016, Nr 5;
- referat Bartosza Sierakowskiego nt. charakteru prawnego podatku od nieruchomości w kontekście art. 230 prawa upadłościowego (Kraków, dnia 16 września 2016 r., Szkolenie zorganizowane przez Krajową Izbę Doradców Restrukturyzacyjnych).
