Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne na stałe w polskim systemie prawnym? Jest projekt ustawy.

Analiza treści Monitora Sądowego i Gospodarczego prowadzi do wniosku, że w ostatnim półroczu przedsiębiorcy mierzący się z problemem niewypłacalności najczęściej korzystali z tzw. uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Czy uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne ma szanse na stałe stać się częścią systemu prawa restrukturyzacyjnego?

 

Przypomnijmy, uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne (dalej jako „UPR”) wprowadzono do systemu prawnego przez tzw. Tarczę 4.0 (czyli ustawę z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19; Dz.U. poz. 1086). Tarcza 4.0. weszła w życie 24 czerwca 2020 r. i - w zakresie UPR - ma obowiązywać do 30 czerwca 2021 r.

Podstawowe zalety UPR to:

  • wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego bez ingerencji sądu (UPR wszczynane jest poprzez opublikowanie przez dłużnika w MSiG oświadczenia o jego wszczęciu);
  • zawieszenie toczących się postępowań egzekucyjnych i zakaz wszczynania nowych egzekucji (na wzór uregulowań dotyczących postępowania sanacyjnego, ale bez możliwości uchylenia zajęć dokonanych w toku postępowań egzekucyjnych);
  • możliwość objęcia wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo układem z mocy samego prawa (na wzór instytucji układu częściowego);
  • stosunkowo krótki czas trwania (dłużnik w ciągu 4 miesięcy od wszczęcia UPR musi doprowadzić wspólnie z nadzorcą układu do przyjęcia układu, po tym czasie, o ile nie złożono wniosku o zatwierdzenie układu, ochrona restrukturyzacyjna wygasa).

 

Wszystko wskazuje na to, że UPR, po odpowiednich modyfikacjach, na stałe zagości w polskim systemie prawnym. Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji jest już dostępny projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw (wersja z 27 stycznia 2021 roku), a w nim proponowana nowelizacja przepisów ustawy z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne (dal jako „p.r.”) regulujących postępowanie o zatwierdzenie układu (art. 210-2268 p.r.).  

 

Nowe postępowanie o zatwierdzenie układu – na gruncie projektowanych przepisów – nie jest jednak kalką obecnego UPR. Podstawowe różnice sprowadzają się do następujących kwestii:

  1. Po ustaleniu dnia układowego nadzorca układu będzie miał obowiązek założyć akta sprawy i je prowadzić w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe. 
  2. O otwarciu postępowania, czyli obwieszczeniu w rejestrze, nie będzie już decydował swobodnie przedsiębiorca (dłużnik), lecz nadzorca układu.
  3. Obwieszczenie będzie mogło nastąpić dopiero po sporządzeniu spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego.
  4. Obwieszczenie będzie niedopuszczalne, jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu lat dłużnik prowadził postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego albo jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone wobec dłużnika, za wyjątkiem sytuacji gdy umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego nastąpiło za zgodą rady wierzycieli.
  5. W trakcie postępowania obowiązywać będzie nie tylko zasada zawieszenia toczących się postępowań egzekucyjnych i zakazu wszczynania nowych egzekucji, ale również możliwe będzie dokonywanie uchylenia zajęć dokonanych w toku postępowań egzekucyjnych, w tym zajęć rachunków bankowych.
  6. Ochronie przed wypowiedzeniem będą podlegały nie tylko umowy enumeratywnie wymienione w ustawie prawo restrukturyzacyjne (w obecnym art. 256 p.r. - np. najem, dzierżawa, kredyt), ale także „inne umowy o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika”. Spis umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa sporządzi nadzorca układu, po czym w terminie 21 dni od otwarcia postępowania (czyli obwieszczenia) złoży ten wykaz do akt.
  7. Nadal dopuszczalne będzie uchylenie przez sąd skutków obwieszczenia o wszczęciu postępowania o zatwierdzenie układu (m.in. w sytuacji gdy jego prowadzenie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli), jednak na przedmiotowe postanowienie – czego nie ma w obecnej ustawie – będzie przysługiwało zażalenie. 
  8. Jeżeli w terminie 4 miesięcy od dnia zamieszczenia obwieszczenia dłużnik nie złoży do sądu wniosku o zatwierdzenie układu, skutki obwieszczenia wygasną z mocy prawa.

 

Projekt ustawy jest dostępny na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji (kliknij w link). 

AKTUALIZACJA WPISU - w dniu 15 marca 2021 r. Projekt ustawy wpłynął do Sejmu i - jako druk nr 1016 - jest dostępny TUTAJ

 

- opracował: Bartosz Sierakowski