Uchwała Sądu Najwyższego w istocie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy regulacja dotycząca zaskarżalności postanowień o zabezpieczeniu majątku dłużnika, w tym m.in. poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego (dalej także jako "TNS"), jest uregulowana w sposób wyczerpujący w przepisach p.u. Odpowiedź twierdząca na tak postawione pytanie oznaczałaby, że postanowienie o ustanowieniu TNS nie jest zaskarżalne. Sąd Najwyższy doszedł jednak do wniosków odmiennych i uznał, że w takim wypadku zażalenie przysługuje.
Jak wywiedziono w komentowanej uchwale: (…) „biorąc pod uwagę treść art. 36-43 p.u., w tym przede wszystkim art. 37 i art. 39 ust. 3 p.u., należy przyjąć, że sprawa zaskarżalności wydawanych w pierwszej instancji postanowień w przedmiocie zabezpieczenia majątku dłużnika nie należy do spraw uregulowanych - w rozumieniu art. 37 zdanie pierwsze p.u. - w ustawie - Prawo upadłościowe, wobec czego do postanowień tych znajduje zastosowania art. 741 k.p.c. w związku z art. 37 zdanie pierwsze p.u. Przepis art. 39 p.u. dotyczy jedynie zabezpieczenia majątku dłużnika przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego i uchylenie zajęcia rachunku bankowego”. Sąd Najwyższy dodatkowo zauważył, że zagadnienie, czy i w jaki sposób ma zostać zabezpieczony majątek dłużnika, w stosunku do którego złożono wniosek o ogłoszenie upadłości, ma bardzo istotne znaczenie, ponieważ zastosowanie albo odmowa zastosowania zabezpieczenia, w tym jego określonego sposobu, z jednej strony może wpływać na przyszłą efektywność postępowania upadłościowego, a z drugiej strony ingerować bardzo poważnie w sytuację majątkową dłużnika. Oba względy przemawiają za tym, aby postanowienia sądu upadłościowego w przedmiocie zabezpieczenia majątku, zarówno pozytywne (o zabezpieczeniu majątku dłużnika w określony sposób), jak i negatywne (odmawiające zabezpieczenia majątku dłużnika) podlegały zaskarżeniu zażaleniem celem poddania ich kontroli instancyjnej.
Jaki praktyczny wymiar ma orzeczenie Sądu Najwyższego? Już na pierwszy rzut oka stwierdzić można, że przyczyni się do wydłużenia postępowań o ogłoszenie upadłości z uwagi na konieczność przekazania akt do sądu II instancji celem rozpoznania zażalenia na postanowienie o zabezpieczeniu majątku dłużnika. Tymczasem postępowania o ogłoszenie upadłości nie powinny trwać dłużej niż dwa miesiące liczone od daty wpływu do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 27 ust. 3 p.u.).
- opracował Bartosz Sierakowski
