Od syndyka do doradcy restrukturyzacyjnego: ewolucja zawodu, wymagań i wyzwań
Problem badawczy i cel projektu
Na przestrzeni lat zawód doradcy restrukturyzacyjnego przeszedł istotne zmiany, zarówno w zakresie regulacji prawnych, jak i samej definicji roli zawodowej. Do 2016 roku profesję tę regulowała Ustawa z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka. W 2016 roku wskutek wejścia w życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne licencję syndyka zastąpiła licencja doradcy restrukturyzacyjnego a obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 czerwca 2016 r. ogłoszono jednolity tekst ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego. Nowa nazwa i zakres obowiązków odzwierciedlały poszerzony charakter zawodu, obejmujący również działania mające na celu ratowanie przedsiębiorstw przed upadłością. Kolejne istotne zmiany nastąpiły w 2019 roku wraz z uchwaleniem ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego, co umożliwiło na wyróżnienie najbardziej doświadczonych specjalistów w tej dziedzinie.
Według stanu na koniec 31.12.2024 w KRZ liczba zarejestrowanych w KRZ doradców restrukturyzacyjnych wyniosła 1976, w tym 9% posiada tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego a w przypadku 15 osób uprawnienia z licencji zostały zawieszone. Według stanu na koniec grudnia 2024 egzamin dla osób ubiegających się o licencję doradcy restrukturyzacyjnego zdały już łącznie 2243 osoby. W ogółu zarejestrowanych w KRZ doradców restrukturyzacyjnych dominują osoby, które uzyskały uprawnienia po 2016 r. – 55%.
Celem projektu jest przeprowadzenie kompleksowej analizy zawodu doradcy restrukturyzacyjnego, obejmującej zarówno jego ewolucję, jak i aktualne wyzwania. Na podstawie zebranych danych i wniosków sformułowane zostaną rekomendacje mające na celu wsparcie dalszego rozwoju profesji oraz usprawnienie jej funkcjonowania w kontekście prawnym, ekonomicznym i praktycznym.
Pytania i metody badawcze
Realizacja projektu umożliwi na uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
- Jak kształtuje się liczba i rozmieszczenie doradców restrukturyzacyjnych w Polsce oraz w ilu sądach prowadzą oni sprawy?
- Czy egzamin na doradcę restrukturyzacyjnego skutecznie weryfikuje zarówno wiedzę teoretyczną, jak i umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych?
- Czy zawód doradcy restrukturyzacyjnego wymaga dalszych zmian regulacyjnych, a jeśli tak, to które aspekty powinny zostać zmodyfikowane, aby lepiej odpowiadać na potrzeby rynku?
Planowane jest zastosowanie następujących metod badawczych:
- analiza dogmatyczno-prawna,
- analiza jakościowa,
- statystyka opisowa i klasteryzacja,
- wywiady eksperckie,
- ankieta.
Znaczenie przedmiotu badań
Zawód doradcy restrukturyzacyjnego odgrywa kluczową rolę w systemie gospodarczym, pomagając przedsiębiorcom w trudnej sytuacji finansowej odzyskać stabilność lub przeprowadzić proces upadłości w sposób uporządkowany i transparentny. Jako profesja, która bezpośrednio wpływa na losy przedsiębiorstw, pracowników, wierzycieli i całej gospodarki, doradca restrukturyzacyjny jest zawodem zaufania publicznego. Realizacja projektu badawczego ma istotne znaczenie w kontekście identyfikację luk w przygotowaniu do zawodu i przeciwdziałania nieetycznym praktykom na rynku usług prawno-gospodarczych, w szczególności w odniesieniu do działalności tzw. patokancelarii. Ich nieetyczne praktyki, takie jak wykorzystywanie niewiedzy klientów, narzucanie niekorzystnych warunków współpracy czy prowadzenie postępowań w sposób generujący dodatkowe koszty zamiast realnych korzyści, podważają zaufanie do całego systemu restrukturyzacji. Realizacja projektu jest zatem istotna nie tylko z perspektywy naukowej, ale także praktycznej.
Osoba koordynująca badania - dr Ulyana Zaremba.