Istotna problemu prawnego sprawozda się do odpowiedzi na pytanie, czy wierzyciel pauliański może pozwać syndyka masy upadłości osoby trzeciej przed sąd powszechny na zasadach ogólnych i po uzyskaniu tytułu wykonawczego dochodzić zaspokojenia poza ramami postępowania upadłościowego czy też jest wierzycielem w rozumieniu art. 189 ustawy z dnia 28 lutego 2003. Prawo upadłościowe (jedn. tekst Dz.U. z 2019 r., poz. 498, dalej „p.u.”) i w związku z tym ustalenie i realizacja praw wierzyciela pauliańskiego (jak każdego innego wierzyciela upadłego) podlega reżimowi ustawy Prawo upadłościowe.
Sąd Najwyższy doszedł do konkluzji, że w przypadku ogłoszenie upadłości osoby trzeciej wierzyciel roszczenie wywodzone z art. 532 k.c. powinien zgłosić sędziemu komisarzowi. Analizując status praw wierzyciela pauliańskiego Sąd Najwyższy wskazał: „Swoje uprawnienie w sytuacji, gdy osoba trzecia jest już w upadłości, będzie mógł zrealizować tylko z masy upadłości, skoro majątek osoby trzeciej stał się z chwilą ogłoszenia jej upadłości, taką masą zarządzaną przez syndyka na zasadach określonych w prawie upadłościowym”. W związku z powyższym syndyk masy upadłości nie ma legitymacji biernej w procesie pauliańskim wytoczonym przeciwko niemu z pominięciem procedury dochodzenia wierzytelności określonej w prawie upadłościowym.
W uzasadnieniu komentowanego orzeczenie w istocie rozstrzygnięto dwa zagadnienia prawne. Po pierwsze, wierzyciel pauliański posiada status uczestnikia postępowania upadłościowego, tj. wierzyciela w rozumieniu art. 189 p.u., a zatem jeśli przed ogłoszeniem upadłości nie uzyskał prawomocnego wyroku jego roszczenie – pod warunkiem dokonania zgłoszenia na podstawie art. 236 p.u. – podlega ustaleniu w trybie przepisów p.u. Po drugie, zaspokojenie wierzyciela pauliańskiego następuje w trybie przepisów p.u., ponieważ masę upadłości twarzą wszystkie aktywa dłużnika, także te, których wejście do majątku dłużnika zostało objęte skargą pauliańską.
Pełna treść uzasadnienia wyroku dostępna jest w Bazie Orzeczeń Sądu Najwyższego: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/V%20CSK%2013-18-1.pdf
- opracował Bartosz Sierakowski
