W art. 216a ust. 1 Prawa upadłościowego oraz art. 196a ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego zawarto zasadę, że w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym pisma procesowe oraz dokumenty wnosi się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe z wykorzystaniem udostępnianych w tym systemie formularzy. Z kolei zgodnie z ust. 1a powołanych wyżej przepisów: „pisma procesowe oraz dokumenty wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo uwierzytelnia się w sposób zapewniający możliwość potwierdzenia pochodzenia i integralność weryfikowanych danych w postaci elektronicznej, dostępny w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe”.
Na tle powyższej regulacji w orzecznictwie niektórych sądów upadłościowych i restrukturyzacyjnych wykształciła się praktyka polegającą na wzywaniu autora podpisanego elektronicznie pisma procesowego do złożenia odrębnego podpisu elektronicznego dodatkowo pod załącznikiem zawierającym uzasadnienie lub inne oświadczenie. Zwolennicy tego poglądu stoją na stanowisku, że w takim wypadku należy odrębnie złożyć najpierw podpis pod załączanym do formularza pisma procesowego plikiem, a następnie złożyć kolejny podpis pod całym formularzem. W przeciwnym wypadku – załączniki zawierające integralną część pisma procesowego (np. uzasadnienie czy oświadczenia pełnomocnika) traktować należy jako niepodpisane.
Z taką praktyką nie sposób zgodzić się, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie w uzasadnieniu zarządzenia z dnia 15 września 2023 r. (sygn. akt WA1M/GReu/34/2023). W sprawie tej nadzorca wykonania układu złożył wniosek o uchylenie układu. Treść uzasadnienia wniosku – z uwagi na ograniczoną liczbę dopuszczalnych znaków w obrębie formularza – zawarto w osobnym pliku dołączonym do formularza. Formularz wniosku o uchylenie układu został podpisany i wysłany przez KRZ do sądu. Referendarz sądowy wezwał wnioskodawcę – pod rygorem zwrotu wniosku – do usunięcia braku formalnego poprzez złożenie odrębnego podpisu pod plikiem zawierającym uzasadnienie. Ze stanowiskiem referendarza nie zgodził się wnioskodawca i w związku z tym wniósł skargę. Rozpoznając skargę na orzeczenie referendarza sądowego sąd upadłościowy podzielił stanowisko wnioskodawcy, wskazując:
„(…) w ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie zaistniał brak formalny w postaci braku opatrzenia odrębnym podpisem elektronicznym pliku załączonego do wniosku, a zawierającego jego uzasadnienie. Sąd co do zasady podziela przedstawioną w tym zakresie argumentację wnioskodawcy. Złożony bowiem pod wnioskiem o uchylenie układu podpis elektroniczny obejmuje całość tego pisma, w znaczeniu całości zbioru elektronicznych danych składających się na jedno pismo stworzone i przesłane za pośrednictwem systemu KRZ. Częścią tego pisma jest również dołączony jako załącznik plik "uzasadnienie". Z uwagi na charakter składanego pisma oraz podpisu elektronicznego nie jest też możliwym, aby plik ten - w zasadzie jego treść - pochodziła od innego podmiotu lub była możliwa do modyfikacji. Stanowi ona bowiem integralną część całego złożonego wniosku. Brak też jest podstaw do różnicowania sytuacji, w której tekst uzasadnienia zamieszczony w rubryce formularza wniosku nie potrzebuje odrębnego podpisu, a tekst dołączony jako załącznik (z uwagi na większą̨ ilość znaków) już takiego podpisu wymaga. (…)”.
- Zob. zarządzenie SR dla m.st. Warszawy w Warszawie z 15.09.2023 r., sygn. akt WA1M/GReu/34/2023 (niepubl.)
- opracował: dr Bartosz Sierakowski
