Różne państwa przyjmują odmienne sposoby walki z efektami koronawirusa, jednakże można wyliczyć kilka instrumentów pomocowych, które są wprowadzane niezależnie od kraju i kontynentu. Przede wszystkim mowa tu o odroczeniu płatności należności publicznoprawnych, programach kredytowych dla przedsiębiorców, udziale środków publicznych w pokrywaniu pensji pracowników, ulgach dla najemców oraz zawieszenie obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W ramach cyklu COVID-19 przedstawimy kilka wybranych programów w państwach na różnych kontynentach w zakresie odnoszącym się do prawa upadłościowego czy szerzej prawa dot. niewypłacalności

Francja

Pandemia COVID-19 oraz podejmowane przez władze środki zaradcze i zapobiegawcze mocno dotknęły francuską gospodarkę. Wielu przedsiębiorców stanęło w obliczu konieczności ograniczenia lub zawieszenia prowadzonej działalności. Spowodowało to groźbę utraty płynności przez wielu przedsiębiorców, co miałoby negatywny wpływ przede wszystkim na poziom zatrudnienia, a zatem i poziom życia wielu obywateli. Z powyższych powodów, francuski parlament upoważnił rząd do podejmowania wszelkich środków (nawet ze skutkiem wstecznym) w celu zwalczania ekonomicznych i społecznych konsekwencji pandemii oraz środków podjętych w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się koronawirusa. Na podstawie tego upoważnienia, dnia 27 marca 2020 r. francuski rząd wydał rozporządzenie modyfikujące dotychczasowe przepisy regulujące skutki niewypłacalności przedsiębiorców. Rozporządzenie to weszło w życie dnia 29 marca 2020 r.

Zgodnie z obowiązującymi we Francji przepisami, dłużnicy mają obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 45 od dnia zaprzestania spłacania zobowiązań. Rozporządzenie z dnia 27 marca 2020 r. tymczasowo zmienia tę regułę. Na mocy rozporządzenia, przedsiębiorcy którzy do dnia 12 marca 2020 r. spłacali swoje zobowiązania, nie są uznawani za niewypłacalnych, a zatem nie mają obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, nawet jeśli później zaprzestali na bieżąco regulować swoje długi. Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku upadłościowego będzie obowiązywać do dnia, w którym upłyną trzy miesiące od daty ustania stanu zagrożenia zdrowia publicznego ogłoszonego z powodu COVID-19. Według rządowych zapowiedzi nastąpi to nie wcześniej niż 24 sierpnia 2020 r. Innymi słowy, że jeśli dany przedsiębiorca do 12 marca 2020 r. regulował swoje zobowiązania, to co najmniej do 24 sierpnia 2020 r. nie musi składać wniosku o ogłoszenie swojej upadłości. Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku upadłościowego ma dać przedsiębiorcom czas na porozumienie z wierzycielami lub uzyskanie dodatkowego finansowania. Każdy dłużnik może również dobrowolnie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, jeśli uzna że jest to uzasadnione jego szczególnie trudną sytuacją finansową. W okresie zawieszenia wyłączono natomiast możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika, który przestał regulować swoje zobowiązania po 12 marca 2020 r., przez jego wierzycieli.

Przepisy francuskiego prawa upadłościowego przewidują, że jeśli osoby zarządzające podmiotem, który przestał spłacać swoje zobowiązania, nie złożą w terminie wniosku o ogłoszenie jego upadłości, ponoszą odpowiedzialność własnym majątkiem za zobowiązania tego podmiotu. Reguła ta nie dotyczy podmiotów, które przestały regulować swoje długi po 12 marca 2020 r. Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku upadłościowego skutkuje bowiem brakiem odpowiedzialności osób zarządzających za niezłożenie takiego wniosku. Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku upadłościowego ma także ten skutek, że przedsiębiorcy, którzy przestali spłacać zobowiązania po 12 marca 2020 r., mogą skorzystać ze wszystkich procedur restrukturyzacyjnych przewidzianych dla podmiotów wypłacalnych.

Poza planowanymi zmianami w zakresie upadłości i restrukturyzacji, francuskie władze wprowadziły także następujące regulacje prawne:

• wstrzymano możliwość powołania się przez wynajmującego na klauzulę przewidującą możliwość nałożenia na najemcę kary umownej lub wypowiedzenia umowy najmu z powodu nieregulowania czynszu. Skorzystanie z takiej klauzuli będzie bezskuteczne w czasie obowiązywania stanu zagrożenia zdrowia publicznego ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w okresie miesiąca po jego ustaniu;

• przewidziano pomoc publiczną dla małych i średnich przedsiębiorstw, które musiały zawiesić swoją działalność z powodu pandemii koronawirusa lub osiągnęły co najmniej o połowę mniejsze obroty w marcu 2020 niż w marcu 2019 r.;

• wprowadzono możliwość odroczenia przez podmioty mające trudności finansowe płatności z tytułu podziału zysków i premii motywacyjnych;

• wprowadzono częściowe finansowanie wynagrodzeń pracowników z budżetu państwa;

• przewidziano możliwość odroczenia płatności podatków i składek na ubezpieczenia społeczne za marzec i kwiecień 2020 r. na trzy miesiące;

• przyspieszono procedurę zwrotu nadpłaconych podatków.

Podstawa prawna:

Code de commerce; Ordonnance n° 2020-341 du 27 mars 2020 portant adaptation des règles relatives aux difficultés des entreprises et des exploitations agricoles à l'urgence sanitaire et modifiant certaines dispositions de procédure pénale

- opracowali: Bartosz Sierakowski, Maciej Wiśniewski